Çocuk İstismarına Karşı Ebeveyn Bilinçlenme semineri hakkında - Tarih: 8 Eylül 2013

TÜRK CEZA KANUNUNDA ÇOCUĞUN CİNSEL İSTİSMARI

 Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar

Çocukların Cinsel İstismarı

Madde 103

(1) Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel istismar deyiminden;

a) Onbeş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış,

b) Diğer çocuklara karşı sadece cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar,

anlaşılır.

(2) Cinsel istismarın vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(3)  Cinsel istismarın üstsoy, ikinci veya üçüncü derecede kan hısmı, üvey baba, evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, sağlık hizmeti veren veya koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından ya da hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(4) Cinsel istismarın, birinci fıkranın (a) bendindeki çocuklara karşı cebir veya tehdit kullanmak suretiyle gerçekleştirilmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5) Cinsel istismar için başvurulan cebir ve şiddetin kasten yaralama suçunun ağır neticelerine neden olması halinde, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

(6) Suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması halinde, onbeş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur.

(7) Suçun mağdurun bitkisel hayata girmesine veya ölümüne neden olması durumunda, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.

 Türk Ceza Kanunundaki Çocuğun Cinsel İstismarını düzenleyen 103. Maddeyi akla gelebilecek temel soruları cevaplayarak inceleyebiliriz.

Türk Ceza Kanununda Çocuk kimdir?

Türk Ceza Kanunu madde 6 Çocuğu, henüz onsekiz yaşını doldurmamış kişi olarak tanımlamıştır.

Çocuğun Cinsel İstismarı nedir?

Çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış cinsel istismardır.

Korunan Hukuksal Yarar nedir?

Bu suçta cinsel özgürlük yanında özellikle mağdurun erken cinsel deneyiminden uzak tutulması ve bu yolla çocuğun engelsiz biçimde cinsel gelişiminin korunması amacı güdülmüştür.

Kanunun cinsel saldırı yerine cinsel istismar deyimini tercih etmesi de bunu açıkça göstermektedir. Çünkü yaş veya içinde bulunduğu durum itibari ile mağdur kendisine yönelik davranışın cinsel içerikli olduğunu dahi genellikle algılayacak durumda değildir.

Mağdur kimdir?

Mağdur, erkek veya kadın ancak bir çocuk olabilir.

Çocuğun Cinsel İstismarı suçunda çocuklar, 15 yaş öncesi ve 15-18 yaş arası olmak üzere iki gruba ayrılarak tanımlanmıştır.

Buna göre 0-15 yaş grubu içerisinde yer alan veya 15 yaşını tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuksal anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş çocuklara yönelik cinsel davranışlar bu suçu oluşturur.

Buna karşılık 15-18 yaş arasında bulunan çocuklara karşı ise ancak cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayanarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar söz konusu olduğunda çocukların cinsel istismarından söz edilebilir.

Başka bir anlatımla 15 yasını doldurmuş çocukların cinsel davranışlara gösterdikleri rıza geçerli sayılmış ve bunların fiile gösterdikleri rızanın bu suçun oluşmasını engelleyeceği öngörülmüştür.

Fakat cinsel ilişki düzeyine varan bir fiilin varlığı durumunda Ceza Kanunu madde 104 hükmü uygulanabilecektir.

Burada açıklanması gereken diğer bir husus da Kanunda suçta kullanılan araçlar olarak cebir, tehdit, hile yanında iradeyi etkileyen başka nedenlerin ne olduğudur.

Kanun gerekçesinde bu husus biraz muğlak kalmıştır. Ancak öğretideki genel kanıda bu ibare geçici bir nedenle ya da alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle mağdurun davranışlarını yönlendirme yeteneğinin ortadan kalkması veya azalmasıdır.

Fail kimdir?

Kadın, erkek veya çocuk ayrımı yapılmaksızın bu suçun faili herkes olabilir. Fail ve mağdur aynı cinsiyette olabileceği gibi farklı cinsiyetlerde de olabilir.

Suçu oluşturan maddi ve manevi unsurlar nelerdir?

“(1) Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel istismar deyiminden;

a) Onbeş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış,

b) Diğer çocuklara karşı sadece cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar,

anlaşılır.”

Suçun maddi unsurunu oluşturan hareket her türlü cinsel davranış olarak görülmüştür. Cinsel istismar suçunun oluşması için çocuğa yönelik olarak cinsel bir davranışın gerçekleştirilmesi yeterli görülmüş, bunun aynı zamanda vücut dokunulmazlığını da ihlal etmiş olması gibi bir zorunluluk aranmamıştır. Yani diğer bir değişle cinsel saldırı suçu veya cinsel taciz suçunun aksine, vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesi zorunluluğu aranmadığından mağdurla bedensel teması gerektirmeyen cinsel davranışların da bu suçu oluşturduğu sonucuna varmak gerekir.

Bu suç kasten işlenebilen bir suç olup saik önemli değildir. Faildeki kastın suç tipinin objektif nitelikteki tüm unsurlarına (cinsel davranışa, mağdurun yaşına ve algılama yeteneğinin gelişmediğine veya iradeyi etkileyen bir nedenin etkisi altında bulunduğuna) yönelik olması aranır. Bu konuda failin yanılması kastı ortadan kaldırır.

Suçun nitelikli halleri nelerdir?

Öncelikle suçun nitelikli halinden anlaşılması gereken şey, suçun işleniş şekline göre ceza oranının kanun maddesinde yazılan oranda arttırılacağıdır. Madde metninde yer alan nitelikli haller başlıklar halinde şu şekilde tanımlanabilir.

-          Madde 103/2       Suçun vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle işlenmesi

Suçun bu nitelikli halinin gerçekleşmesi bakımından organ veya başkaca bir cismin vücuda sokulması gerektiği belirtilmişse de bunun vücudun hangi bölgesi olduğu kanunda açıkça belirtilmemiştir.

Kanun gerekçesinde bu deyim vajinal, anal ve oral yoldan vücuda organ veya başkaca bir cisim sokulmasıyla sınırlandırılmıştır. Bu madde anlamından organ deyimi yalnızca erkeklik organına değil sayılan vücut boşluklarına girebilecek söz gelimi parmak gibi başkaca organları da içermektedir.

Cisim deyimi ise sayılan vücut boşluklarına girebilecek her türlü katı maddeyi içermektedir.

-          Madde 103/3       Cinsel istismarın;

·         üstsoy, ikinci veya üçüncü derecede kan hısmı, üvey baba, evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, sağlık hizmeti veren veya koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından,

·         ya da hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle veya

·         birden fazla kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmesi

Görüldüğü üzere burada üç ayrı nitelikli hal aynı bent içinde düzenlenmiştir. Bu nitelikli hal uygulamada maalesef en çok karşılaşılan haller arasında yer almaktadır.

Suçun bu maddede sayılan yakın akrabalara karşı işlenmesinin nitelikli hal sayılmasının altında yatan düşünce suçun işlenmesinde sağladığı kolaylıktır.

Bu kişiler üçüncü derece dahil üstsoy ve altsoy, amca, teyze, hala, dayı ve bunların çocukları ile aynı derecedeki evlatlık ilişkisi bulunanlar ile eşin anne babası ve onların anne ve babaları, kayınbirader, baldız ve bunların çocukları ve de bunlar ile aynı derecedeki evlatlık ilişkisi bulunanlardır.

Diğer nitelikli haller olan hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmesi nitelikli hal sayılmasının nedeni mağdurun direncinin kırılmasının daha kolay olmasıdır.

-          Madde 103/4       Cinsel istismarın, birinci fıkranın (a) bendindeki çocuklara karşı cebir veya tehdit kullanmak suretiyle gerçekleştirilmesi halinde

Cebir ve tehdidin nitelikli hal oluşturması bunun mağdur çocuğa karşı kullanılmış olması koşuluna bağlıdır.

-          Madde 103/6       Suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması halinde,

Bu maddede yer alan nitelikli hal suçun işleniş şekli sebebiyle değil neticesi yüzünden cezanın ağırlaştırılmasını gerektirir.

Her cinsel saldırının doğal olarak mağdurda psikolojik tramvaya yol açtığı göz önünde bulundurulursa mağdurun ruh sağlığının bozulması konusundaki ölçünün ne olduğu sorulabilir. Adli Tıp uygulamasında sürekli bir bozukluğa yol açılması durumunda bu nitelikli halin uygulanacağı yönünde bir eğilim mevcuttur. Ruh sağlığının bozulması bakımından 2-6 ay arasında devam eden tedaviye rağmen iyileşme gerçekleşmemişse kalıcı ruhsal bozukluğun varlığı kabul edilmektedir.

-          Madde 103/7       Suçun mağdurun bitkisel hayata girmesine veya ölümüne neden olması durumunda,

Bu maddede yer alan nitelikli hal de suçun işleniş şekli sebebiyle değil neticesi yüzünden cezanın ağırlaştırılmasını gerektirir. Ölüm neticesine yönelik olarak failde kast varsa fail cinsel istismar suçu yanında ayrıca (yerine göre nitelikli) kasten insan öldürme suçundan dolayı da cezalandırılır.

Suçun bildirilme zorunluluğu var mıdır?

Doğrudan ve kendiliğinden bilgi verilmesi dışında tıbbi nedenle yapılan başvurular sırasında istismarın varlığını fark eden hekim ya da sağlık mensubu TCK madde 280 gereğince bu durumu bildirme zorunluluğu taşımaktadır.

Hatta bu suçun bildirilme zorunluluğu TCK madde 278 ve 279 gereğince vatandaşlar ve kamu görevlileri için de söz konusudur.

Şikayete bağlı bir suç mudur?

Çocuğun cinsel istismarı suçu şikâyete bağlı değildir. Doğrudan soruşturma ve kovuşturma yapılır ve kamu adına dava açılır. Mağdurun şikayetçi olup olmaması veya şikayetinden vazgeçmesi dava sürecini etkilememektedir.

Hukuki Sürecin İşleyişi

Çocuklara karşı yapılan istismar eylemlerinin ortaya çıkarılması bu konunun toplumsal açıdan çok hassas olması sebebiyle gerçekten zordur.

Ebeveynler olarak hukuki sürecin sağlıklı işleyip işlemediği konusunda kafanızda soru işaretlerinin olduğunu bilmekteyiz ve duyarlı vatandaşlar olarak hepimiz bu konuda aynı kaygıları taşımaktayız.

Ayrıca hukuki sürecin işleyişinde yaşanan aksaklıklar bu işleyişte görev alan biz hukukçuları da derinden etkilemektedir.

Sizlere faydalı olması açısından hukuki süreci sade bir dille anlatmak isteriz.

Çocuğunuzun bu suçun mağduru olması halinde veya böyle bir suça tanık olmanız halinde ya da böyle bir suçun işlendiğine ilişkin şüphelerinizin olması halinde yapılacak ilk şey Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 158. maddesine göre Cumhuriyet Başsavcılığı’na veya kolluk makamlarına suça ilişkin ihbar veya şikayet yapmaktır.

Sizin şikayetiniz üzerine Savcılık her türlü araştırmayı doğrudan veya emrindeki adli kolluk görevlileri aracılığı ile yapmak zorundadır.

Araştırma sonucunda toplamış olduğu delillere ve başvurduğu ifadelere dayanarak kendi kanaatince ya kamu adına dava açılması için iddianamesini düzenler ve görevli ve yetkili mahkemeye gönderir ya da suçun işlendiğine ilişkin yeterli şüphe oluşmadığından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verebilir.

Bu süreçte mağdur çocukların dinlenmesi sırasında psikoloji, psikiyatri, tıp veya eğitim alanında bir uzman kişi bulundurulur ve ifadeleri bu uzman kişi eşliğinde alınır.

Davanın açılması halinde mağdur ve fail mahkeme huzurunda yeniden dinlenir. Mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulup bozulmadığının tespiti için somut olaya göre sağlık raporu alınır. Varsa dava konusu olaya ilişkin tanıklar dinlenir, toplanan deliller değerlendirilir. Tüm bu süreçte oluşan kanaate göre bir karar verilir. Bu karar ilgililerince temyiz edilmediği takdirde kesinleşir ceza çıkması halinde infaz olunur.

Mağdur çocuğun ifadesi alınırken kanunen müdafi atanması zorunludur. Suçun failinin çocuk olması halinde bu zorunluluk onun için de geçerlidir. Barolar tarafından bu konuda ücretsiz hizmet verilmektedir.

Türk Ceza Kanununda yer alan Çocuğun Cinsel İstismarı suçunun kısaca ele almaya çalıştık. Sürenin kısıtlı olması sebebiyle temel noktalara değindik. Vermiş olduğumuz hukuki bilgilerle sizleri aydınlatmış olmayı umuyoruz.

Av. Seray UYSAL                                                   Av. Ebru ARAYAN